31 juli 1914

De Russen hebben wel wat geduld, maar gezien de Oostenrijkers op niets reageren kondigen ze de algemene mobilisatie af.

Daarop volgt Oostenrijk-Hongarije en doet hetzelfde : Algemene mobilisatie.
En ook de Turken mobiliseren.

Het Duitse Rijk stelt zichzelf in 'direct gevaar voor een oorlog', en waarschuwt de Russen dat ze zullen mobiliseren indien de Russen alle oorlogshandelingen niet binnen de twaalf uur stopt.
Dit wordt gemeld aan de Fransen met de bijkomende vraag of die neutraal willen blijven, antwoord binnen de 18 uur.
De Fransen antwoorden dat ze in eigen belang zullen handelen.

Buitenlandminister Grey van Engeland doet zijn uiterste best om de Pruisen ervan te overtuigen om hun invloed aan te wenden om de zaken tussen Servië en Oostenrijk-Hongarije op te lossen.
Hij stelt ook de vraag aan de Fransen en de Pruisen of ze de neutraliteit van onze Belgenland zullen respecteren. Alle landen hadden die beloofd bij onze onafhankelijkheid.
De Fransen antwoorden direct dat ze dat zeker zullen doen, De Pruisen huldigen zich in stilzwijgen.
De Britten zelf durven de Fransen nog geen garantie geven dat ze hun zullen kunnen helpen.

En onze Belgische regering beslist om morgen over te gaan tot algemene mobilisatie.
Er zullen na de mobilisatie 207.000 Belgen onder de wapens zijn. 90.000 soldaten in de verschillende forten, en 117.000 in het veld.

30 juli 1914

Er gebeurd vandaag weer veel in Europa. 't Is precies of ze schrikken allemaal van hun eigen reactie en willen een stapje terug zetten, maar dan zonder hun gezicht te verliezen.

's morgens vroeg, 't is nog geen twee uur, stellen de Russen aan de Pruisen voor om hun mobilisatie te stoppen indien Oostenrijk-Hongarije dat ene puntje wil schrappen. Dan kan Servië er mee akkoord gaan, en is de oorlog van de baan.

In een Duitse krant verschijnen berichten van de Duitse mobilisatie. Deze geruchten worden officieel tegengesproken, nadat de Russische ambassadeur deze doorspeelde naar zijn thuisland. De Duitser berichten ook de Oostenrijkers, zeer op hun gemak, maar reppen met geen woorden over het Russische voorstel.

De Russen zijn eindelijk op de hoogte van de algemene mobilisatie van de Oostenrijkers.

De Pruisische prins Hendrik telegrafeert met koning George van Engeland. Hij vraagt hem om de neutraliteit van Frankrijk en Rusland te bevestigen. Koning George beloofd tussen te komen indien de Oostenrijkers hun aanvallen beperken tot Belgrado. Hij hoopt dat Keizer Willem zijn invloed zal aanwenden bij de Oostenrijkers.

Oostenrijk-Hongarije wordt nerveus, maar veranderd niets aan zijn standpunten.

Rusland besluit later op de dag definitief tot algemene mobilisatie.

Het Duitse leger nadert de Franse grens. Het Franse leger ligt daar een tiental kilometer vandaan.


Wat zal dat morgen geven ?

29 juli 1914

De Russen vinden dat Engeland moet tussenbeide komen gezien Oostenrijk niet tot een gesprek wil komen.
Maar ze kunnen daarop niet wachten en mobiliseren hun zuidelijke legerkorps.

Het Duitse Rijk waarschuwt de Russen dat een gedeeltelijke mobilisatie gelijk staat met oorlog. Daarop beslissen de Russen over te gaan tot algemene mobilisatie.

Engeland dringt bij de Pruisen aan op onderhandelen, maar dat ze niet afzijdig zullen blijven.

De Pruisen besluiten dat de Oostenrijkers niet tegen te houden zijn. Ze doen een voorstel aan Engeland: als Engeland zich afzijdig houdt, dan zal het Duitse Rijk geen Frans grondgebied inpalmen.

In de namiddag gaat Oostenrijk-Hongarije over tot het beschieten van Belgrado, net over de grens.
Ze proberen ook de grensrivier over te steken, maar falen.

Duitse patrouilles steken de grens met Frankrijk over.
Het Duitse Rijk en Oostenrijk-Hongarije nemen verregaande maatregelen om zich klaar te stomen.

In Rusland probeert de tsaar de mobilisatie nog tegen te houden.

28 juli 1914

Om 11 uur deze morgen heeft Oostenrijk-Hongarije de oorlog verklaart aan Servië...

Ze weigeren alle vorm van bemiddelingen en verklaren dat ze geen geschil hebben met Rusland, enkel met Servië.

Rusland verklaart op zijn beurt dat het morgen de Zuidelijke legerkorpsen zal mobiliseren. Rusland verklaart geen geschillen te hebben met het Duitse Rijk.

De Pruisen op hun beurt verklaren dat ze al hun invloed zullen aanwenden bij Oostenrijk-Hongarije om de oorlog te stoppen. Ze doen dat inderdaad, maar leggen de schuld van alles bij Rusland.

Er is nog niet geschoten, misschien kan een en ander nog gestopt worden.

27 juli 1914

Rusland vraagt Oostenrijk-Hongarije nogmaals om de diplomatie zijn werk te laten doen.
Engeland (Minister Grey nogmaals) langs zijn kant vraagt het Duitse Rijk om zijn invloed aan te wenden om de Oostenrijkers te bedaren. Ze waarschuwen dat indien de Oostenrijkse agressie tegenover Servië niet verminderd, en het Duitse Rijk Oostenrijk-Hongarije blijft steunen, dan zal het Britse Rijk niets anders kunnen dan zijn overeenkomst van de Triple Entente na te komen en Frankrijk en Rusland te steunen.
De Franse minister langs zijn kant laat zijn Duitse collega weten dat hij al zijn invloed zal aanwenden om de Russen te kalmeren, als zijn collega de Oostenrijkers tot kalmte aanmaant. Servië heeft tenslotte met bijna alle punten van het ultimatum toegestemd.
De diplomatiek molen draait nog volop.

Intussen geven de Britten het order om de verspreiding van de Home Fleet te schrappen en de verloven van de reservisten te annuleren. De Britse vloot is hierbij op oorlogsvoet.

Oostenrijk-Hongarije is klaar met zijn mobilisatie...

26 juli 1914

Buitenlandminister Grey stelt een vergadering in Londen van de ambassadeurs van de betrokken landen voor.
Het Duitse Rijk denkt dat Rusland het niet tot een oorlog zal laten komen, maar vraagt toch aan de Russische bondgenoten in de Triple Entente (Engeland en Frankrijk) om de Russen te kalmeren.
Oostenrijk-Hongarije begint de mobilisatie van nogmaals 8 legerkorpsen aan de Russische grens.
Rusland verklaart dat ze zal mobiliseren indien de Oostenrijk-Hongaarse troepen de Servische grens oversteken.
En het kleine Montenegro voelt zich bedreigt door al dat spierballengerol en gaat over tot mobilisatie.

Het begint te spannen....

25 juli 1914

Rusland vraagt aan Oostenrijk-Hongarije om verlenging van het ultimatum. Wat prompt geweigerd wordt.
Oostenrijk-Hongarije trekt zijn ambassadeur terug uit Belgrado en mobiliseert 8 legereenheden aan de Servische grens.
Servië op zijn beurt kondigt algemene mobilisatie aan.
Rusland probeert nog steeds te bemiddelen maar neemt de nodige voorbereidingen om op korte termijn 13 legerkorpsen aan de Oostenrijks-Hongaarse grens te mobiliseren.

24 juli 1914

Servië doet beroep op zijn bondgenoot, Rusland, om te bemiddelen. Ze willen akkoord gaan met alle punten van het ultimatum, maar niet met punt zes. Ze willen geen rechtstreekse inmenging van Oostenrijk-Hongarije in hun zaken.
De Britse minister van buitenlandse zaken, Edward Grey, stelt een gesprek tussen vier grootmachten voor, Engeland, Frankrijk, het Duitse Rijk en Italië.

23 juli 1914

Het koelt dan toch niet zonder blazen. Oostenrijk-Hongarije overhandigt om 6 uur 's avonds een aantal eisen aan Servië. Gaat Servië daar niet op in, dan kan Oostenrijk-Hongarije zich het recht toe-eigenen om militair tussenbeide te komen.
De eisen:

1. Elke publicatie waarin haat of minachting tegen de Oostenrijkse monarchie staat, moet onderdrukt worden;
2. De Narodna Odbrana (een Servisch nationalistische groepering) moet ontbonden worden, evenals soortgelijke groeperingen die anti-Oostenrijkse propaganda verspreiden;
3. Al wie propaganda tegen Oostenrijk verspreidt of dit zal doen, moet verwijderd worden uit de Servische publieke voorlichting en het onderwijs;
4. Uit het Servische leger en het bestuur moeten alle personen die propaganda tegen Oostenrijk-Hongarije hebben verspreid, ontslagen worden. De namen van deze personen worden aangeleverd door de regering van Oostenrijk-Hongarije;
5. Men moet bij het bestrijden van de anti-Oostenrijkse beweging samenwerken met organen van de Oostenrijks-Hongaarse regering;
6. Men moet juridische maatregelen nemen tegen diegenen die bij het complot van moord op Franz-Ferdinand betrokken zijn, en zich daarbij laten bijstaan en leiden door organen die door de Oostenrijks-Hongaarse regering zijn gedelegeerd;
7. Twee benoemde personen moeten gearresteerd worden;
8. Smokkel in wapens en explosieven tussen Servië en Oostenrijk-Hongarije moet worden tegengegaan;
9. Er moet uitleg worden gegeven aan Oostenrijk-Hongarije over haatdragende verklaringen die hooggeplaatste Servische personen in Servië en het buitenland hebben gedaan over Oostenrijk-Hongarije;
10. Oostenrijk-Hongarije moet zonder vertraging op de hoogte worden gesteld van de uitvoering van deze maatregelen.

Daar bovenop worden alle verloven van de Duitse officieren ingetrokken.

22 juli 1914

Vandaag gebeurd er niets.
Zou alles dan toch zomaar voorbijgaan ?
Of moeten er nog krachten opgebouwd worden ?

21 juli 1914 

In Ischl en Budapest houden de Oostenrijkers en de Hongaren  conferenties met één agendapunt : Servië.
En de Franse Ambassadeur in Berlijn informeert Parijs van de eerste stappen van Duitse mobilisatie.

20 juli 1914

De Franse president Poincare komt aan in Kronstadt, een vestigingseiland voor Sint-Petersburg, waar hij een ontmoeting heeft met de Russische Tsaar.
Ondertussen maakt Oostenrijk-Hongarije zich klaar aan de Servische grens.

19 juli 1914

In de Oostenrijks-Hongaarse kranten verschijnen artikels waarin men de schrik uit voor de Groot-Servische gedachte. Het idee dat een sterk Servië de landen rondom zich controleert.
Einde van de Oostenrijks-Hongaarse aanspraken op de Balkan dus.

18 juli 1914

En hoe zit het eigenlijk in ons Belgenland ?
Sinds een tiental jaar heeft België zijn eigen kolonie, Congo. Deze was eerst privé-eigendom van onze koning, Leopold II, maar na zijn dood gingen de rechten over naar de Belgische Staat.
En in België hebben we de industriële revolutie, die het Britse Rijk zou rijk maakte, ook niet gemist. We moesten toch alles opnieuw beginnen.
Al bij al zijn we dus nu een van de meest welvarende natiën ter wereld.
En doordat de Fransen een verdedigingsgordel aan het opbouwen zijn, wilden we niet achterblijven.
Een fortengordel rond Luik moet het industriegebied tussen Luik en Charleroi beschermen.
Een tweede fortengordel rond Antwerpen moet de haven daar beschermen.
Dat zou iedereen moeten afschrikken om onze neutraliteit te schenden.

17 juli 1914

Volgens de Oostenrijks-Hongaarse inlichtingendienst worden er in Servië 70.000 reservisten opgeroepen.
Dat is serieus tromgeroffel. Reservisten worden niet zomaar opgeroepen. Alleen als ze ten strijde moeten trekken.
En intussen is de Franse president Poincare vertrokken naar Rusland voor besprekingen.

16 juli 1914

Frankrijk heeft in de afgelopen eeuw hoogtes en laagtes gekend. 100 jaar geleden zwaaide Napoleon de scepter in grote delen van Europa. Na diens nederlaag in Waterloo werden de kaarten van West-Europa grondig hertekend (één van de gevolgen was de uiteindelijke Belgische onafhankelijkheid). Daar was Frankrijk een koninkrijk en dan weer een keizerrijk. Totdat de Pruisen in 1870 een vijand nodig hadden om hun Duitse Rijk te verenigen. Daarbij werd ook Elzas-Lotharingen de Fransen teruggenomen. Niet echt afgepakt, want het was eeuwenlang lid van de Duitse Bond.
En de Fransen zinnen op wraak. Ze hebben alvast de volledige grens met het Duitse Rijk grondig verdedigd. Van Sedan, net over de Belgische grens, tot aan Zwitserland is er geen doorkomen aan.

15 juli 1914

Daar hebben we eerste minister Tisza terug. Hij houdt nu een pleidooi om de relaties met Servië op te klaren.
Niet iedereen spreekt opruiende taal.

14 juli 1914

Het Britse Rijk is in deze tijden het machtigste rijk van de wereld.
De overwinning op Napoleon leverde het het meesterschap op zee op.
Daardoor kan het zijn vele koloniën over de hele wereld op zijn gemak beschermen en vooral uitbuiten.
Sinds de industriële revolutie kan het de goederen van die koloniën vlotjes verwerken.
Bijna een kwart van de wereldbevolking is Brits onderdaan.
Maar toch voelt het de hete adem van zijn ex-kolonie Amerika, en vooral van het dichter gelegen Duitse Rijk in de nek.
Sinds de eenmaking van het Duitse Rijk is dit in razende vaart het Britse aan het inhalen.

13 juli 1914

Er gebeurde vandaag een en ander in diverse landen.
In Servië zou een menigte de Oostenrijk-Hongaarse ambassade aangevallen hebben. Iets te maken met die Russische ambassadeur van 10 juli ?
In de Franse senaat zijn er interpellaties over de het gebrekkige materieel van het leger.
In Berlijn worden de aandelen van Canadian Pacific Railway sterk verkocht. De Pruisische financiers zijn de oorlogskas aan het vullen.
En in Engeland komt er kritiek omdat er onvoldoende soldaten gerectruteerd worden.

12 juli 1914

Niet alleen in Oostenrijk-Hongarije zijn er interne strubbelingen. Ook het Verenigd Koninkrijk weet er van. In Ierland zijn er demonstraties die wijzen op een aankomende burgeroorlog. De Ieren willen na bijna 400 jaar hun onafhankelijkheid wel terug. Desnoods met geweld.
Nationalisme langs alle kanten dus.

11 juli 1914

Oostenrijk was lange tijd de leidende kracht in het Heilig Roomse Rijk der Duitse Natiën.
Maar door de Franse Revolutie, en vooral de agressieve houding van ene Napoleon. Hield dat Heilig Roomse Rijk op te bestaan en ontstond de Duitse Bond enerzijds en Oostenrijk-Hongarije anderzijds.
Hongarije en Bohemen, toch de delen die niet bij het Ottomaanse rijk waren, hoorde sinds de 16°eeuw bij Oostenrijk, maar zat niet in het Heilig Roomse Rijk;
Nu Oostenrijk niets meer in de pap te brokkelen had in de Duitse Bond en verloor zelfs een aantal oorlogen tegen die Pruisen. Het richtte dan maar zijn aandacht op Hongarije en Balkan. Hongarije wilde echter geen deeltje zijn het Oostenrijkse keizerrijk, en zo kwam men met de dubbel-monarchie Oostenrijk-Hongarije. De Oostenrijkers en de Hongaren hadden daarbij ongeveer dezelfde rechten, de Slaven en andere volkeren in het rijk hadden die rechten niet, en dat zorgde natuurlijk voor de nodige strubbelingen.
Een kruitvat dat op ontploffen staat.

10 juli 1914

In Belgrado, hoofdstad van Servië, sterft de Russische ambassadeur voor Servië. En dat in de ambassade van Oostenrijk-Hongarije.

9 juli 1914

De Oostenrijkse kranten staan vandaag vol met opruiende berichten. Ze stoken het volk op tegen de Serviërs. En zoals je weet kunnen kranten heel goed de openbare opinie beïnvloeden.
Ziet er niet goed uit...

8 juli 1914

Vandaag was er in de Hongaarse Kamer een tussenkomst van de Eerste Minister Istvan Tisza. Hij hield een vurig pleidooi tegen oorlog.
Hij was bang dat een eventuele oorlog, met Servië dan meest waarschijnlijk, zou uitmonden in de annexatie van Servië in het Oostenrijks-Hongaarse Rijk. Daardoor zouden er meer Slaven dan Magyaren in het rijk zijn, en dus zou zijn eigen Hongarije in de minderheid komen. En dat wilde hij ten alle koste vermijden.

7 juli 1914

Vandaag is de ministerraad van Oostenrijk bijeen gekomen. De deuren gingen dicht om 11:30 uur en pas om 18:15 uur kwamen de ministers weer naar buiten.
Er werd slechts 1 punt besproken : de kwestie Servië. Naar verluidt werden een aantal mogelijke acties tegen Servië besproken. Er worden diverse voorbereidingen getroffen voor de diverse maatregelen.

6 juli 1914

Het Duitse Keizerrijk bestaat nog maar een 50-tal jaar. Sinds Bismarck de verschillende staten uit de Duitse Bond samenbracht in één rijk, met Pruisen als belangrijkste staat.
Sinds de overwinning op Napoleon heeft Pruisen zich gaandeweg uitgebreid tot wat het vandaag is.
Maar ze hebben nog niet genoeg. De marine groeit ook fors zodat ze de concurrentie met Engeland kunnen aangaan. En het keizerrijk is op zoek naar koloniën voor zichzelf. Gezien het als land nog maar pas bestaat, heeft het de trein van kolonisaties gemist. Enkel een paar gebieden in Afrika konden gekoloniseerd worden.

5 juli 1914

In Potsdam wordt een conferentie gehouden met alle hoge functionarissen van het Duitse Rijk.
Daarop wordt afgewogen of het land klaar is voor een oorlog.
Allen zijn er klaar voor, enkel de financiële experten hebben nog 14 dagen nodig om voldoende voorbereid te zijn. Ze beginnen massaal hun aandelen te verkopen. Dit doet de beurzen natuurlijk zakken, maar er stroomt geld binnen in de Duitse staatskas. Geld nodig om een oorlog te financieren...

4 juli 1914

Vandaag werd de aartshertog Franz-Ferdinand en zijn vrouw Sophie Chotek begraven in het het kasteel van Artstetten.
Franz-Ferdinand was de neef van de Keizer, Franz Jozef. Diens enige zoon, Rudolf, had zich zo'n 15 jaar geleden een kogel door het hoofd geschoten.
De oudste broer van keizer Franz Jozef, Maximiliaan, was een tijdje keizer van Mexico, maar werd daar na drie jaar gefusilleerd door de revolutionairen Maximiliaan was gehuwd met prinses Charlotte, de dochter van onze koning Leopold I. Charlotte woont trouwens nu nog steeds in België in het kasteel van Boechout in Meise.
En dan is er nog de jongste broer van keizer Franz Jozef, Karel Lodewijk. Die is intussen ook al overleden zodat zijn oudste zoon, Franz-Ferdinand, kroonprins werd.
De jongere jaren van keizer Franz Jozef waren nochtans niet zo dramatisch, hij was gehuwd met Elisabeth van Beieren, beter gekend als Sissi. Sissi werd een 15-tal jaar terug ook al vermoord.
Je zou voor minder verbitterd worden.

3 juli 1914

Nu het Ottomaanse rijk tekenen van verval toont, groeit bij Rusland weer zijn aloude droom: een ijsvrije haven. Rusland is een enorm land, maar bijna de volledige kustlijn ligt in het Noorden en is zelden vrij van ijs.
Zelfs de hoofdstad, Sint-Petersburg, ligt dan wel aan de Oostzee, maar ook daar vriest het.
Vandaar dat Rusland een halve eeuw geleden zich meester maakte van de Krim, door het af te snoepen van het Ottomaanse Rijk.
En nu hebben ze hun oog laten vallen op de Balkan.

2 juli 1914

Servië was sinds de 15° eeuw deel van het Ottomaanse Rijk. Maar een honderdtal jaar geleden begonnen ze zich af te scheiden daarvan en zijn sinds 1815 zowat onafhankelijk. En sindsdien zijn ze nogal agressief. Ze willen hun grondgebied uitbreiden. En dat het eerst natuurlijk met de gebieden in het buitenland waar veel Serviërs wonen, zoals in Bosnië-Herzegovina.

1 juli 1914

Vroeger was het daar in de Balkan wat rustiger. Toen was alles daar het Ottomaanse Rijk. Maar dat is de laatste honderd jaar veel van zijn pluimen verloren. Sommige gebieden zijn onafhankelijk geworden, zoals Servië, Griekenland, Roemenië en Bulgarije. Andere zijn ingelijfd door Oostenrijk-Hongarije al of niet nadat ze onafhankelijk waren, zoals Bosnië-Herzegovina. En dan is er nog Rusland dan probeert een ijsvrije haven te krijgen. Daarvoor had het al de Krim afhandig gemaakt van de Ottomanen, en wilde zijn invloedssfeer uitbreiden door de Orthodoxe kerk te steunen. Maar onderling komen de staten ook niet overeen en ze hebben de laatste paar jaar al twee keer een aardig robbertje gevochten.